جنگ و صدها سوال بی‌پاسخ

نزدیک دو هفته از حمله روسیه به اوکراین می‌گذرد و هر روز هم درد و رنجش بیشتر می‌شود، تازه ما که صرفا ناظر برخی از تصاویری هستیم که مخابره می‌شود و ناراحتی‌ای که تجربه می کنیم قابل قیاس نیست با وضعیت دهشت باری که مردم اوکراین تجربه می‌کنند.

این وسط البته چیز دیگری که خیلی آزارم می‌دهد نوعی حواس‌پرتی از اصل حادثه و مشغول شدن به فرعیات برای خیلی‌ها من جمله خودم است. در حالی که عده‌ای مردم بی‌گناه با زوزه تیر و صدای انفجار روزشان را شب و شب‌شان را روز می‌کنند، مشغولیات خیلی‌هایمان شده یک جور موضع‌گیری شبیه طرفداری تیم‌های ورزشی له و علیه طرفین درگیری، از جنس اینکه پوتین رهبر قدرتمند و به فکر منافع کشورش است و یا آن طرفش یک انسان تشنه قدرت و دیکتاتور است. یا اینکه زلینسکی یک رهبر مردمی قوی است یا نه یک دلقک است و …

این جور دعواها برایم شبیه حالتی است که یک نفر یکی دیگر را در خیابان گرفته است و دارد به قصد کشت می‌زند، بعد مردمی که دور آن‌ها جمع شده‌اند به جای تلاش برای جدا کردن آن‌ها از هم، به بحث با یکدیگر مشغولند که اول تقصیر این بود که توهین کرد یا اول تقصیر آن بود که زد و … این وسط دعوا و خون‌ریزی کماکان ادامه دارد.

صد البته که این بحث‌ها ریشه‌اش بیشتر جای دیگری است و این درگیری بیشتر بهانه‌ای است برای طعنه زدن به طرف دیگر به خاطر اختلافات قدیمی. ولی این وسط آن‌چه کم‌رنگ یا فراموش می‌شود درد و رنج مردمی است که ناخواسته درگیر جنگی شده‌اند که یا باید آوارگی را انتخاب کنند یا ماندن و خطرها را به جان خریدن.

فقط ای‌کاش راهی بود که می‌شد در این راستا کوشید و تلاش کرد چون بر خلاف آن دعوای خیابانی، ما خیلی از دور نظاره می کنیم و زورمان به عنوان یک فرد خیلی کم است، شاید البته بتوان از دولت‌مردان‌مان درخواست ومطالبه کرد که تلاش‌هایشان را در وهله اول برای خاتمه جنگ خرج کنند و بعد از آن به علل و پیامدهای آن بپردازند.

پی‌نوشت : سوای همه بحث‌ها و موضع‌گیری‌ها، آن چیزی که برایم تقریبا مسجل است این است که «تحریک از سمت مقابل» و «احساس خطر» دلیل موجهی برای حمله نیست. یعنی اگراین دلیل که یک طرف حس کرده امنیتش دارد به دلیل تحرکات طرف مقابل به خطر می‌افتد پس مجاز است پیش‌دستانه حمله کند دلیل موجهی باشد، آن وقت عراق هم به این استدلال دلیل «موجهی» داشته که به ایران حمله کرده، و همین‌طوری حمله آمریکا به عراق ممکن است توجیه شود و …تازه تبعات این امر صرفا در بحث کشورها نیست. بلکه در قانون مدنی هم از این به اگر کسی فرد دیگری را در یک نزاع خیابانی زد کشت به این دلیل که او شروع به توهین و تحریک او کرده است، نباید مورد شماتت و مجازات قرار گیرد.